اکسیژن درمانی

اكسيژن درماني عبارت است از تجويز اكسيژن با غلظتي بيش از آن چه كه در فضاي محيط وجود دارد ، غلظت اكسيژن در هواي اتاق 21 % مي باشد . هدف از اكسيژن درماني انتقال كافي اكسيژن در خون و كاهش كار تنفسي و استرس ميوكارد است . انتقال اكسيژن به بافت ها بستگي به عوامل زير دارد :

1-برون ده قلبي

2-مقدار اكسيژن خون شرياني

3-غلظت هموگلوبين

4-نيازهاي متابوليك

موارد استفاده اکسیژن درمانی:

از اولين شاخص هاي نياز به اكسيژن درماني ، تغيير در تعداد يا الگوي تنفس بيمار ممكن است. تغيير در تعداد يا الگوي تنفس مي تواند نتيجه هيپوكسمي يا هيپوكسي باشد . هيپوكسمي (كاهش فشار اكسيژن خون شرياني) به صورت تغييرات وضعيت ذهني بيمار (اختلال پيشرونده در قضاوت فردي ، آژيتاسيون ، اختلال در جهت يابي ، گيجي ، خواب آلودگي و اغما) تنگي نفس ، افزايش فشار خون ، تغيير در ضربان قلب ، ديس ريتمي ، سيانوز مركزي (علامت ديررس) ، تعريق زياد و سردي اندام ها ، ظاهر مي شود . هيپوكسمي معمولاً منجر به هيپوكسي مي شود كه در واقع كاهش اكسيژن در بافت هاي بدن است . هيپوكسي در صورتي كه شديد باشد ، مي تواند براي بيمار خطرناك باشد .

علائم و نشانه هاي نياز به اكسيژن درمانی ، به سرعت ايجاد آن ها بستگي دارد . در هيپوكسي كه سريعاً ايجاد شده باشد ، به علت حساسيت زياد در مراكز نورولوژيك فوقاني به كمبود اكسيژن ، تغييراتي در CNS اتفاق مي افتد . تصوير باليني ممكن است مشابه مسموميت با الكل باشد و به شكل عدم تعادل و اختلال در قضاوت ظاهر شود . هيپوكسي كه در دراز مدت ايجاد مي شود (مانند COPD و نارسايي احتقاني قلب CHF) ممكن است همچون خستگي ، خواب آلودگي ، عدم تعادل ، بي توجهي به تأخير در زمان واكنش را ظاهر سازد . نياز به اكسيژن بر اساس آناليز گازهاي خون شرياني و اكسيمتري پالس و ارزيابي باليني ، بررسي مي شود.

هیپوکسی

هيپوكسي ممكن است در اثر بيماري هاي شديد ريوي (عدم كفايت اكسيژناسيون) و يا بيماري هاي خارج ريوي كه بر تبادل گاز در سطح سلولي  تأثير مي گذارند ، ايجاد شود . چهار نوع هيپوكسي وجود دارد :

• هيپوكسي هيپوكسميك
• هيپوكسي مربو ط به گردش خون
• هيپوكسي آنميك (ناشي از كم خوني)

• هيپوكسي سمي (هيستوتوكسيك)

هيپوكسي هيپوكسميك

نوعی هيپوكسي ، كاهش سطح اكسيژن در خون است كه سبب كاهش انتشار اكسيژن در بافت ها مي شود . اين نوع هيپوكسي ممكن است در اثر هيپوونتيلاسيون ، ارتفاعات بالا ، ناسازگاري تهويه – خون رساني (مثلاً آمبولي ريه) ،شنت هايي كه منجر به كولاپس آلوئولي و نرسيدن اكسيژن به خون مي شوند (مثل آتلكتازي) و اختلالات انتشاري ريه ها ايجاد شود . با افزايش تهويه الوئولي يا تأمين اكسيژن حمايتي ، اين اختلال اصلاح مي شود .

هيپوكسي مرتبط با گردش خون

این نوع هیپوکسی ، حاصل خون رساني ناكافي مويرگ هاست و ممكن است در اثر عوامل زير ايجاد شود :

• كاهش برون ده قلب
• انسداد موضعي عروقي
• كاهش جريان خون مثل شوك و ايست قلبي

اگرچه فشار نسبي اكسيژن در بافت ها (PO2) كاهش مي يابد ، اما اكسيژن خون شرياني (PaO2) در حد نرمال باقي مي ماند . با شناسايي و درمان علت زمينه اي ، اين نوع هيپوكسي اصلاح مي گردد . 

هيپوكسي آنميك

نتیجه كاهش غلظت هموگلوبين كارآمد ، هیپوکسی آنمیک مي باشد ، اين عارضه موجب كاهش ظرفيت انتقال اكسيژن در خون مي شود . به ندرت با هيپوكسمي توآم مي باشد . مسموميت با منوكسيدكربن ، از آن جا كه ظرفيت انتقال اكسيژن را به وسيله هموگلوبين كاهش مي دهد ، اثراتي مشابه هيپوكسي آنميك دارد اما كاملاً همانند آن نيست زيرا ممكن است سطوح هموگلوبين ، نرمال باشد.

هيپوكسي سمي

هيپوكسي سمي زماني اتفاق مي افتد كه يك ماده سمي مثل سيانيد ، با توانايي بافت ها جهت دستيابي به اكسيژن تداخل نمايد .