خدمات تشخیص و درمان بیماران سرپایی
مطابق دسته بندیبیماران بر مبنای سیر بیماری ،افراد در فاز (بی علامت /قبل از بروز علایم)و (افراد در مرحله ابتدایی عفونت «فاز خفیف») واجدالشرایط دریافت خدمات به شکل سرپایی به شرح زیر هستند:
مدیریت مراقبت و درمان موارد بستری
1.افراد بی علامت /قبل از بروز علایم
اقدامات تشخیصی
الف-تست های تشخیصی کووید -19: عمدتا این افراد حین برنامه های غربالگری از افراد بی علامت تشخیص داده می شوند.غربالگری افراد بی علامت به وسیله تست PCR فقط در شرایط خاص و به شرط امکان دسترسی به تست انجام می شود
ب-تست تشخیصی کووید -19 سرولوژی (IgG ،IgM):در حال حاضر توصیه نمی شود و ارزش تشخیصی ندارد.
ج-سایر آزمایش ها :نیاز به آزمایش دیگری ندارد.
د-اقدامات تصویر برداری:توصیه نمی شود.
اقدامات مراقبت و درمان
این افراد بعد از مدتی ممکن است علامت دار شوند لذا پایش علامتی آنها خصوصا در گروه های در معرض خطر ابتلا به نوع عارضه دارد کووید -19 لازم است انجام شود.
اقدامات لازم برای این افراد شامل موارد زیر می باشد:
a- ارائه آموزش های لازم به فرد در مورد بیماری کووید – 19
b- رعایت اصول بهداشت فردی (شستشوی دست ها ،ماسک و ….)
c- جداسازی از سایرینو رعایت فاصله گذاری فیزیکی
d- پایش دقیق افراد تا زمانی که امکان بروز علایم بیماری وجود دارد:
خود غربالگری و مراجعه به مراکز درمانی در صورت بروز علایم
پیگیری توسط پرسنل بهداشتی
2.افراد با علایم مراحل ابتدایی عفونت ( خفیف)
اقدامات تشخیصی
الف -تست های تشخیصی کووید-19 :برای گروه های واجد شرایط طبق راهنمای واجدین شرایط تست
می تواند توصیه شود
ب-تست تشخیصی کووید -19 سرولوژی (IgM،IgG) : توصیه نمی شود .
ج- سایر آزمایش ها : نیاز به آزمایش دیگری ندارند.
خاطر نشان می شود که برای موارد غیر بستری، ضرورتی برای انجام آزمایشات CBC و CRP وجود ندارد و
توصیه نمی شود
د-اقدامات تصویر برداری : در این مرحله که نشانه های تنفسی واضحی وجود ندارد, انجام اقدامات تصویر
برداری (رادیوگرافی ریه/ scan CT ریه) توصیه نمی شود.
در مواردی ممکن است به صلاحدید پزشک معالج نیاز به اقدامات تصویر برداری وجود داشته باشد که شامل:
- گروه های در معرض خطر کووید عارضه دار
- در مواردی که بیمار دچار تشدید علائم تنفسی شود
- <!––nextpage––>
اقدامات مراقبت و درمان
الف -درمان های علامتی
بسیاری از مبتلایان به کووید-19 نیازی به مراجعه به مراکز درمانی ندارند و با مراقبت های ساده در منزل
بهبود خواهند یافت. برای تعدادی از عالایم شایع در مبتلایان به کووید-19 ,توصیه هایی در جهت تخفیف/بهبود
علایم مطرح شده است. شامل:
ضعف و بیحالی
- کاهش فعالیت شدید روزانه و استراحت در منزل-تغذیه مناسب و کافی
- انجام حرکات نرمش بویژه نرمش به همراه تمرین های تنفسی می تواند کمک کننده باشد
تب و درد بدن
- توصیه به مصرف ضد درد: استامینوفن توصیه می شود. در صورت عدم پاسخ می توان از یک
NSAID استفاده کرد. دوز استامینوفن به عنوان ضد درد و تب 500 میلی گرم هر 6 ساعت است.
بعد از رفع علا یم نیاز به ادامه استامینوفن نیست. از بین داروهای ضد درد غیر استروئیدی،
ناپروکسن به علت عوارض کمتر قلبی-عروقی و عوارض نسبتا قابل تحمل گوارشی به بقیه داروهای این دسته ارجح است.
دوز توصیه شده 500 میلی گرم هر 8 تا 12 ساعت است.
- توجه کنید که داروهای مسکن فقط در حد الزم (کاهش شدت نشانه هایی مانند تب ودرد) و در کمترین دوز مؤثر استفاده شود
سرفه
- قرار گرفتن بیمار در بهترین ترین حالتی که احساس راحتی کند
O به بیمار توصیه کنید که هنگام سرفه کردن از خوابیدن بصورت طاق باز (خوابیدن به پشت)
اجتناب کرده و ترجیحا وضعیت نشسته یا نیم نشسته داشته باشد
O از داروهای ضد سرفه می توان استفاده کرد : برم هگزین ، دکسترومتورفان, دیفن هیدرامین
: دوز توصیه شده از شربت دکسترومتورفان و الگزیر دیفن هیدرامین 10 تا 15 میلی لیتر هر
6 تا 8 ساعت است. دیفن هیدرامین دارای خواص آنتی هیستامینیک، خواب آور، آرام
بخش و ضد تهوع نیز می باشد. در افراد مسن و بیماران COPD تجویز این داروها با احتیاط باشد.
O فراورده های گیاهی فورموله شده، تایید شده و دارای مجوز رسمی پخش در مراکز درمانی,
عسل و لیمو )یک قاشق چایخوری داخل یک لیوان آب گرم( برای کاهش سرفه ممکن است
کمک کننده باشد. در استفاده از داروهای گیاهی حتما به احتمال حساسیت های زمینه ای
فرد به این ترکیبات توجه شود.
از دست دادن حس بویایی
- اطمینان دادن به بیمار در مورد بهبود تدریجی این علامت و اینکه ممکن است هفته ها طول بکشد.
درمان اختصاصی ندارد. ممکن است در صورت تداوم بیش از 2 هفته، از شیوه تحریک عصب بویایی
به کمک ترکیبات بودار استفاده نمود. دقت کند که این ترکیبات محرک نبوده و به مخاط آسیب نرسانند
تهوع و استفراغ
- بررسی علت تهوع و استفراغ
O ممکن است ناشی از عالئم بیماری کووید بوده یا بدلیل عوارض و تداخالت دارویی ایجاد شود
O داروهایی نظیر هیدروکسی کلروکین ممکن است باعث تهوع و استفراغ شوند
O اقدامات زیر می تواند به کاهش تهوع و استفراغ کمک کند:
- کشیدن نفس های آرام و عمیق
- نوشیدن اندک اندک مایعات سرد- یخی
- مصرف غذاهای سبک نظیر نان سوخاری و غذاهایی که می تواند تحمل کند
- عدم مصرف غذاهای سرخ شده, چرب یا شیرین
- افزایش دفعات مصرف غذا و کاهش حجم غذا در هر نوبت
- بعد از غذا فعالیت نکنند
- بلافاصله بعد از غذا مسواک نزنند
- مصرف داروهایی نظیر دیفن هیدرامین و دیمن هیدرینات
اسهال
جایگزینی آب و الکترولیت:درمان اسهال نظیر سایر علل اسهال جایگزینی آب و الکترولیت ها و
جلوگیری از کم آبی است که خصوصا در دو گروه کودکان و سالمندان بسیار حیاتی می باشد. در
موارد شدید اسهال و یا عدم پاسخ به اقدامات حمایتی در صورت رد سایر علل بخصوص عوامل عفونی
ممکن است تجویز لوپرامید در نظر گرفته شود. قرص لوپرامید 2 میلی گرمی است که ابتدا 2 عدد و
سپس به ازای هربار دفع یک عدد مجموعا تا 8 قرص در روز برای کوتاه مدت قابل تجویز است.
با توجه به دفع ویروس از مدفوع, خصوصا در شرایطی که بیمار اسهال دارد, رعایت کامل نکات
بهداشتی برای جلوگیری از احتمال انتقال oral – fecalبیماری اهمیت زیادی دارد
تغذیه متناسب, مایعات کافی
اصلاح وضعیت تغذیه بیمار و کاهش باورهای غلط تغذیه ای
- دقت کنید که مصرف مایعات بیش از حد خصوصا در سنین بالا ممکن است وضعیت اکسیژن رسانی
را بدتر کند.
O غذای بیمار باید غنی از پروتئین ها, ویتامین ها و امالح معدنی باشد
O در صورت تغذیه مناسب و استفاده کافی از میوه و سبزیجات تازه و لبنیات نیازی به مصرف
مکمل نمی باشد و مصرف روتین مکمل های ویتامینی-املاح توصیه نمی شود
O در صورت فقر تغذیه ای، مکمل ویتامین D ،زینک و سلنیوم ممکن است به بهبود وضعیت
سیستم ایمنی کمک کنند. توجه شود با وجود شیوع بالای کمبود ویتامین D در کشور ما،
بسیاری از افراد قبلا دوزهای بالا این مکمل را دریافت کرده و یا در حال مصرف هستند.
از این رو باید خطر مسمومیت با ویتامین D در نظر گرفته شود. تاریخچه مصرف مکمل از
بیمار گرفته شود. در صورت منفی بودن تاریخچه ، پرل ویتامینD 50000 واحدی هر هفته
برای 8 تا 12 هفته می تواند تجویز شود.
تهویه محیط
برقراری تهویه مناسب از طریق باز کردن در یا پنجره ها (بهتر است از پنکه استفاده نشود چرا که
ممکن است باعث انتشار ویروس شود)
بر اساس شرایط بالینی بیمار و به تشخیص پزشک (در صورت عدم بهبود عالیم اولیه) کلروکین ممکن است حداکثر تا 10 روز ادامه یابد.
ج -سایر توصیه های درمانی
در صورت نیاز به داروهای کاهش دهنده اسیدیته معده, فاموتیدین ارجح است. در بیماران کلیوی نیاز به
تنظیم دوز دارد. حداکثر دوز روزانه فاموتیدین 40 میلی گرم روزانه است که می تواند یکجا یا در دو دوز
منقسم تجویز شود. در نارسایی کلیوی پیشرفته و بیماران دیالیزی حداکثر دوز 20 میلی گرم در روز است.
در صورتی که فرد قبال تحت درمان با داروهای استروئیدی قرار دارد, درمان باید ادامه یابد
بیماران مبتلا به بدخیمی که تحت درمان با شیمی درمانی-رادیوتراپی قرار داشته باشند, بر اساس مشاوره با
انکولوژیست مربوطه, درمان ادامه یابد
بیمارانی که از قبل تحت درمان با روش های درمانی تهویه غیرتهاجمی در منزل باشند, باید به درمان خودادامه دهند
عموما نیازی به تغییر داروهای مصرفی زمینه ای بیماران وجود ندارد و درمان های زمینه ای بیمار برای کنترل
فشارخون, دیابت, بیماری های روماتولوژیک, روانپزشکی و … باید با دقت بیشتری ادامه یابد.
